Voorarrest

Onder voorarrest wordt verstaan de periode dat een verdachte zijn vrijheid wordt ontnomen door politie en justitie voorafgaande aan de zitting en de uitspraak van de rechter. Het voorarrest bestaat uit verschillende fases.

Aanhouding

De politie is bevoegd om een ieder staande te houden en naar identiteitsgegevens te vragen. Je bent dan nog geen verdachte. Als je wordt verdacht van een strafbaar feit dan kan de politie jou aanhouden. Aanhouden betekent arresteren op verdenking van een strafbaar feit. Als je bijvoorbeeld als bestuurder van een auto op de autoweg moet blazen voor een alcoholtest, dan ben je staande gehouden en nog niet aangehouden. Blaas je vervolgens positief en met een te hoog promillage, dan kan je vervolgens door de politie worden aangehouden omdat je wordt verdacht van het plegen van een strafbaar feit, namelijk rijden onder invloed van alcohol.

Ook burgers mogen iemand aanhouden maar alleen als de verdachte op heterdaad wordt betrapt. Bijvoorbeeld de winkelier die een verdachte aanhoudt omdat het alarm van zijn winkel afgaat zodra de verdachte naar buiten loopt.

Inverzekeringstelling

Vervolgens mag de politie een verdachte negen uur na aankomst op het politiebureau in een politiecel ophouden voor verhoor. Als het Openbaar Ministerie de verdachte dan nog langer wil vasthouden, dan wordt de verdachte in verzekering gesteld. Dit betekent dat de verdachte dan nog drie dagen langer in de politiecel kan worden opgehouden. Deze termijn kan eventueel nog worden verlengd.

Voorlopige hechtenis

Een ander woord voor hechtenis is opsluiting of vasthouden in een gevangenis. Voorlopige hechtenis kan in twee fases worden opgelegd: 14 dagen bewaring en maximaal 90 dagen gevangenhouding. Binnen de periode van de gevangenhouding moet de behandeling van de rechtszaak zijn begonnen. Dit gebeurt pro forma indien het strafrechtelijk onderzoek dan nog niet is afgehandeld. Er vindt dan nog geen inhoudelijke behandeling plaats en de termijn wordt bij geen opheffing of schorsing verlengd.

Voorlopige hechtenis kan alleen worden toegepast bij ernstige in de wet genoemde strafbare feiten. In het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is bepaald dat uitgangspunt moet zijn dat een verdachte de behandeling van de strafzaak in vrijheid mag afwachten. Als desondanks voorlopige hechtenis wordt opgelegd dan moet dat goed gemotiveerd worden.

Nog onlangs heeft het College voor de Rechten van de Mens na onderzoek bij 3 rechtbanken en 2 gerechtshoven gevonden dat beslissingen van Nederlandse rechters over voorlopige hechtenis vaak onvoldoende gemotiveerd worden en dat dit beter moet. Voorlopige hechtenis kan immers grote gevolgen hebben. Nog afgezien van de vrijheidsberoving op zich kunnen verdachten bijvoorbeeld hun baan of woning verliezen, zelfs wanneer zij uiteindelijk door de rechter worden vrijgesproken.

Voor een schematische weergave van het voorarrest wordt verwezen naar de website van het Openbaar Ministerie: https://www.om.nl/onderwerpen/verdachte/voorlopige-hechtenis/.