Italiaanse torpedo

Het komt steeds vaker voor dat er door twee partijen uit verschillende Europese lidstaten grensoverschrijdend gehandeld wordt. Soms ontstaan daarbij geschillen, waarbij een zaak bij twee gerechten uit twee verschillende lidstaten wordt aangebracht.

Litispendentie

Indien aan twee gerechten uit verschillende lidstaten gelijktijdig één geschil wordt voorgelegd, spreekt men van litispendentie. De (Europeesrechtelijke) EEX-verordening bevat een litispendentieregeling, die de hoofdregel bevat dat een van de twee aangezochte gerechten haar uitspraak aan moet houden, zodat een gelijktijdige behandeling van eenzelfde zaak bij verschillende gerechten niet mogelijk is.

Voorheen: de Italiaanse Torpedo

In Europeesrechtelijke geschillen werd enkele jaren geleden gebruik gemaakt van een fenomeen dat misbruik maakte van de litispendentieregeling.  Hierbij werd een zaak gestart in een lidstaat met een traag rechtssysteem – waarbij vaak Italië werd gekozen – terwijl de betreffende rechter in die lidstaat niets met de zaak te maken had. Het duurde soms jaren vooraleer deze rechter zich onbevoegd verklaarde om van de zaak kennis te nemen, terwijl een rechter in een andere lidstaat zich in de tussentijd niet inhoudelijk over de zaak kon buigen. Hiermee werd de procesgang derhalve ernstig verstoord. Dit fenomeen kwam bekend te staan als ‘de Italiaanse Torpedo’.

De aanpassing van het Europese recht

In 2012 is het Europese recht inzake de litispendentieregeling aangepast. Indien partijen een forumkeuze zijn overeengekomen, heeft het gerecht van de gekozen lidstaat de exclusieve bevoegdheid om van het geschil kennis te nemen. Gerechten van andere lidstaten dienen de zaak in deze situatie aan te houden. Wanneer het gekozen gerecht zichzelf niet bevoegd verklaart, kunnen gerechten uit andere lidstaten het geschil inhoudelijk behandelen. Hiermee heeft de Europese wetgever beoogd om de Italiaanse Torpedo (deels) onderuit te halen.

De gevolgen van deze aanpassing

Misbruik door middel van de Italiaanse Torpedo is (vrijwel) niet meer mogelijk wanneer partijen een forumkeuze overeen zijn gekomen. Indien een forumkeuze echter ontbreekt, blijft de regel gelden zoals die voorheen werd toegepast. In dat geval blijft de mogelijkheid bestaan dat een van de partijen misbruik zal maken van de litispendentieregeling, om hiermee de procesgang te frustreren. Het is dus van belang dat partijen uit verschillende lidstaten zich realiseren dat het vaak voordelig is om een forumkeuze af te spreken wanneer zij een handelsrelatie met elkaar beginnen. Indien zij dit niet doen, bestaat de mogelijkheid dat bij een grensoverschrijdend burgerlijk- of handelsgeschil de gang naar de geprefereerde rechter geblokkeerd wordt.

Heeft u vragen over grensoverschrijdende geschillen of heeft u een andere Europeesrechtelijke vraag? Neem dan gerust contact met ons op.