Echtscheiding en de eenmanszaak

Indien er geen huwelijkse voorwaarden zijn gemaakt tijdens of voorafgaand aan het huwelijk is er door het huwelijk een wettelijke gemeenschap van goederen ontstaan. Voor huwelijken die voor 1 januari 2018 zijn gesloten geldt een algehele gemeenschap van goederen. Voor huwelijken die na 1 januari 2018 zijn gesloten geldt een beperkte gemeenschap van goederen waarbij -kortweg- alleen hetgeen dat tijdens het huwelijk is verkregen gemeenschappelijk is.

Het komt regelmatig voor dat een van de echtgenoten een eenmanszaak heeft.  Als de eenmanszaak in de gemeenschap van goederen valt dient deze verdeeld te worden als er tot echtscheiding wordt overgegaan. Hoe werkt dit? Gelden dan dezelfde regels als voor de verdeling van het aandeel in een vof of besloten vennootschap? Het antwoord op deze vraag is ontkennend. De verdeling van een eenmanszaak gaat anders dan de verdeling van (het aandeel in) andere rechtsvormen.

Een eenmanszaak is geen goed dat in de wettelijke gemeenschap van goederen valt en kan als zodanig niet worden verdeeld. Een eenmanszaak heeft geen afgescheiden vermogen. Het ondernemingsvermogen valt wel in de wettelijke gemeenschap van goederen en bestaat doorgaand uit activa en passiva. De activa kunnen worden verdeeld. Bij de passiva werkt dit anders. Een schuld is geen goed en kan als zodanig niet worden verdeeld. In het kader van de verdeling van een ontbonden huwelijksgemeenschap zijn in beginsel beide partijen ieder voor de helft draagplichtig met betrekking tot de schulden ook als deze verband houden met de exploitatie van een onderneming in de vorm van een eenmanszaak. Kortweg: goederen kun je verdelen en van schulden kan alleen worden bepaald wie verantwoordelijk is voor de aflossing daarvan.

Voor de omvang van de schulden zijn relevant de schulden die aanwezig zijn op het moment van indiening van het echtscheidingsverzoek. Wat betreft de omvang van de activa geldt hetzelfde maar wat betreft de waarde van de in de verdeling te betrekken activa geldt als uitgangspunt het tijdstip van de feitelijke verdeling tenzij partijen een ander tijdstip met elkaar overeenkomen of de redelijkheid en billijkheid zich tegen dat tijdstip verzetten.

Het is mogelijk dat pas jaren na de echtscheiding tot feitelijke verdeling van de activa van de eenmanszaak wordt overgegaan. In dit geval telt de waarde van de activa op dat moment en dus niet op het moment van indiening van het echtscheidingsverzoek. De omvang van de schulden wordt echter wel bepaald op het moment van indiening van het echtscheidingsverzoek. In elk geval is het van belang om u tijdens een echtscheidingsprocedure goed te laten informeren over uw rechtspositie als ondernemer of echtgenoot/echtgenote daarvan.