Getuigen in een civiele zaak

Civiele zaken moeten worden onderscheiden van strafzaken. Bij strafzaken is er sprake van een strafbaar feit en moet de verdachte voor de strafrechter verschijnen. Bij civiele zaken gaat het om geschillen tussen burgers, bedrijven of de overheid. Bij civiele zaken is er in de regel geen sprake van een strafbaar feit. Toch kan civiel recht en strafrecht ook samenlopen. Wanneer uw anders toch zo aardige buurman u een gebroken neus slaat, dan pleegt hij een strafbaar feit waarvoor hij zich voor de strafrechter moet verantwoorden. Dat is een strafzaak. Wilt u schadevergoeding van uw buurman en komt u daar niet uit dan kunt u uw buurman voor de civiele rechter dagen. Dat is een civiele zaak.

Bij zowel civiele zaken als strafzaken speelt bewijs door middel van getuigen vaak een belangrijke rol. Deze blog gaat over het getuigenbewijs in een civiele zaak. Wat is uw positie als getuige. Bent u verplicht een verklaring af te leggen?

Uitgangspunt is dat de partij die een vordering claimt op een andere partij de stellingen die hij aan die vordering ten grondslag legt dient te bewijzen: ‘’Wie stelt, bewijst”. Wanneer u schade wilt vorderen van uw anders toch zo aardige buurman die u een gebroken neus heeft geslagen, dan zult u moeten bewijzen dat het de buurman is geweest die u heeft geslagen.

Bewijs kan vaak geleverd worden met behulp van getuigen. Wanneer de buurman van de buurman die u geslagen heeft (Kunt u het nog volgen?) alles heeft zien gebeuren, dan kan hij als getuige op de rechtbank een verklaring afleggen. Maar wat nu als hij dat niet wil. Hij heeft uw buurman ook altijd heel aardig gevonden en wil dat, zeker gelet op wat er met u is gebeurd, graag zo houden. Kan hij dan verplicht worden om als getuige een verklaring af te leggen. Het antwoord daarop is: ja. In de regel ben je als getuige verplicht om een verklaring af te leggen. Daarop zijn slechts een beperkt aantal uitzonderingen. Een direct familielid hoeft niet te getuigen en ook een beroepsbeoefenaar die een beroepsgeheim heeft, bijvoorbeeld een arts of een advocaat, hoeft niet tegen zijn patiënt of cliënt  getuigen. Zij hebben dan een verschoningsrecht.

Als u wordt opgeroepen om als getuige te verklaren, moet u dus aan de oproep gehoor geven. Uw werkgever is wettelijk verplicht om u vrij te geven. Komt u desondanks niet dan kunt u zelfs door de politie opgehaald worden. U wordt dan in afwachting van het verhoor in de cel gezet.

Een getuige is verplicht om de waarheid te verklaren. Om dat te bekrachtigen moet je als getuige voorafgaand aan de verklaring de eed of de belofte afleggen. De meeste gelovige mensen leggen de eed af en moeten de rechter met twee vingers van de rechterhand omhoog  nazeggen: “Zo waarlijk helpe mij God almachtig”. Getuigen die geen eed willen afleggen moeten de belofte afleggen met de woorden: “Dat beloof ik”.

Als een getuige in een civiele procedure niet de waarheid spreekt dan maakt hij zich schuldig aan meineed. Hij kan dan voor de strafrechter gedaagd worden. De straffen voor meineed liegen er niet om. Standaard is de eis voor meineed 3 maanden gevangenisstraf onvoorwaardelijk.

Kosten die u als getuige maakt, zoals reiskosten of gemist loon, dient de partij die u heeft op te roepen aan u te vergoeden. Uiteindelijk kunnen deze kosten voor rekening van de verliezende partij komen.